وکیوم مواد غذایی

وکیوم مواد غذایی

وکیوم مواد غذایی با استفاده از – تکنولوژی وکیوم تحت خلأ (MAP )

تکنولوژی جدید بسته بندی مواد غذایی، با نام (MAP) یا بسته بندی وکیوم تحت خلا که مخفف (Modified atmosphere) که معنی تحت الفظی آن اتمسفر اصلاح شده می شود،

  وکیوم مواد غذایی

وکیوم مواد غذایی با استفاده از – تکنولوژی وکیوم تحت خلأ (MAP )

تکنولوژی جدید بسته بندی مواد غذایی، با نام (MAP) یا بسته بندی وکیوم تحت خلا که مخفف (Modified atmosphere) که معنی تحت الفظی آن اتمسفر اصلاح شده می شود،

اتمسفر اصلاح شده (بسته بندی وکیوم تحت خلا) – MAP ،عمل اصلاح ترکیب فضای داخلی از یک بسته( معمولا بسته بندی مواد غذایی، مواد دارویی، و غیره) را به منظور بهبود عمر مفید است. در دهه ۱۹۳۰ میلادی وقتی سبزیجات و میوه ها توسط کشتی جابجا می شد از گاز غلیظ ۲CO برای بالا بردن زمان ماندگاری استفاده گردید. کشور انگلستان به عنوان اولین کشور از سیستم اتمسفر اصلاح شده(Modified atmosphere) برای محافظت از گوشت خوک و ماهی استفاده کرد. از آن زمان به بعد استفاده از این روش با توجه به افزایش نیاز، گسترش یافت.

سپس مفاهیمی در خصوص این بسته بندی شکل گرفت که عبارتند از :

:: MAP = بسته بندی در اتمسفر اصلاح شده

:: EMAP = بسته بندی در اتمسفر اصلاح شده تعادلی

:: MA / MH = بسته بندی در اتمسفر اصلاح شده / رطوبت اصلاح شده

اساس فرآیند بسته بندی در اتمسفر اصلاح شده (MAP) بر کاهش میزان اکسیژن در بسته بندی استوار است،به نحوی که میزان آن را از حدود ۲۰.۹ درصد به ۰ درصد کاهش می دهند. با کاهش اکسیژن در فضای بسته بندی ، سرعت رشد ارگانیسم های هوازی و واکنش های اکسیداسیون کاهش می یابد و به این ترتیب زمان ماندگاری مواد افزایش چشم گیری خواهد یافت. در این سیستم بسته بندی اکسیژن حذف شده را با نیتروژن (N2) که گاز بی اثری است ، جایگزین می کنند . گاهی مواقع نیز از دی اکسید کربن (CO2) استفاده می شود چراکه باعث کاهش PH )اسیدیته) نیز می شود و به این ترتیب رشد باکتری ها را مهار می نماید. مونوکسید کربن نیز برخی مواقع خصوصا در بسته بنید های گوشت جهت حفظ رنگ قرمز آن بکار گرفته می شود.

این روش نگهداری کیفیت تازه فراورده های غذایی را بدون عملیات حرارتی و شیمیایی به کار رفته توسط تکنیک های نگهداری قابل رقابت مانند کنسرو کردن، فریز کردن، خشک کردن و فرایندهای دیگر میسر می کند.

تکنیکهای MAP در حال حاضر در محدوده وسیعی از غذاهای تازه یا سرد شده شامل غذاهای نیم پخته، ماکیان و ماهی، پاستای تازه، میوه و سبزیجات و اخیرا قهوه، چای، غذاهای آماده و فرآورده های نانوایی استفاده می شود.

سیستم بسته بندی با اتمسفر اصلاح شده دارا مزایای ذیل است :

۱. طولانی کردن ماندگاری با حفظ خواص کیفی مطلوب

۲. پایین آوردن میزان ضایعات و فساد

۳. تازه نگه داشتن محصول بدون استفاده از مواد نگه دارنده یا پرتو دهی

۴. برداشت محصول تازه در سطوح رسیدگی مورد نظر برای مصرف کننده

۵. کاهش هزینه های حمل و نقل از طریق فراهم کردن زمان انبارداری افزوده

۶. فراهم نمودن محصولات برش خورده آماده مصرف

۷. صرفه جویی در مصرف انرژی (مانند عدم استفاده از فرآیندهای حرارتی و برودتی

بد نیست بدانید به طور معمول، بسته بندی با اتمسفر اصلاح شده (MAP) عمر مفید گوشت فرآوری شده از بین دو تا چهار روز به دو تا پنج هفته افزایش می دهد. 

---

 

روش های حذف نیترات از آب آشامیدنی

:: از آنجا که یون نیترات بسیار پایدار است حذف آن به صورت روش های تصفیه ای معمولی مانند انعقاد ، جذب و .... انجام نمی‌شود. فرآیندهای تخصصی مانند استفاده از کاتالیزور در دما و فشار بالا و نیز استفاده از مواد شیمیایی جهت تصفیه آب آشامیدنی ممکن است استفاده شود. سایر روش ها برای حذف نیترات از آب شامل موارد زیر است :

•          روش تبادل یونی با استفاده از رزین‌های قوی

•          ‌حذف بیولوژیکی نیترات با استفاده از متانول یا اتانول.

•          ‌اسمز معکوس.

•          ‌الکترو‌دیالیز و یا الکترو‌دیالیز معکوس.

رزین تبادل یونی

 رزین¬های تعویض یونی جامدات نامحلول در آب می¬باشند که به وسیله تبادل یون می¬توانند جهت جذب کاتیون¬ها و آنیون¬ها به کار گرفته شوند.

این رزین¬ها شامل بار مثبت کاتیونی و بار منفی آنیونی می¬باشند، به گونه¬ای که از نظر الکتریکی خنثی هستند. در اثر تعویض یون، کاتیون¬ها یا آنیون¬ها موجود در محلول با کاتیون¬ها و آنیون¬های موجود در رزین تعویض می¬شوند، به گونه¬ای که هم محلول و هم رزین از نظر الکتریکی خنثی باقی می¬مانند.

v رزین¬های کاتیونی قوی قادر به جذب کلیه کاتیون¬های موجود در آب می¬باشد.

v  رزین¬های کاتیونی ضعیف قادر به جذب کاتیون¬هایی هستند که به قلیائیت آب مرتبط است و قادر به جذب کلیه کاتیون¬های موجود در آب نمی¬باشند.

v مزیت رزین¬های کاتیونی ضعیف بازدهی بالای آن¬ها در مقایسه با رزین¬های کاتیونی قوی می¬باشد، در نتیجه باعث تولید پساب کمتر در احیاءهای مکرر می¬گردد.

v رزین¬های آنیونی قوی قادر به جذب کلیه آنیون¬های موجود در آب می¬باشد.

v رزین¬های آنیونی ضعیف قادر به جذب آنیون اسیدهای قوی نظیر اسیدسولفوریک، کلریدریک و نیتریک می¬باشد. رزین¬های آنیونی ضعیف مقاوم¬تر از رزین آنیونی قوی بوده و به همین جهت در سیستم¬های تصفیه آب کاربرد بیشتری دارند.

تبادل یون

:: رزین‌های آنیونی قوی سبب تغییر آرایش آب و نمک زدایی و همچنین حذف نیترات از آب می‌شوند. سولفات نیز به طور انتخابی جهت حذف نیترات می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. استفاده از سولفات سبب تغییر در PH شده و از طرفی از نمک طعام نیز جهت احیاء رزین های تبادل یون استفاده می‌شود.

:: نکته : از فرآیند تبادل یون برای حذف نیترات از آب‌های زیر زمینی استفاده می‌شود و در آب‌های سطحی که در آن‌ها مواد آلی و مواد معلق وجود دارند ، نیترات ها با رزین های تبادل یونی از بین نمی-روند.

مزایای روش تبادل یون

:: این روش دارای مزایای زیر است :

•          ‌عملیات ساده .

•          ‌این فرآیند مستقل از دما می‌باشد.

•          ‌در برابر تغییر غلظت نیترات کاملا منفعل است.

اسمز معکوس

:: اسمز معکوس می تواند املاح آب را 90 تا 98 درصد کاهش دهد. حذف باکتری ها و ویروس ها و دیگر میکروبها با اسمز معکوس تقریبا صد‌در‌صد است، اما بعلت عدم آب‌بندی کامل سیستم اسمزمعکوس مقدار کمی از این ناخالصی ها ممکن است از غشاء عبور کرده و در آب تصفیه شده دیده می‌شوند. در مقایسه دو روش اسمز معکوس و تبادل یون ، تبادل یون کم‌هزینه‌تر و مقرون به صرفه تر می‌باشد.

الکترودیالیز معکوس

:: فرآیند الکترودیالیز (EDR) ، یک نوع هدایت الکتریکی است که با استفاده از ولتاژ و از طریق غشاهای نیمه تراوا یون‌ها را عبور داده و سبب کاهش سختی آب و حذف نیترات می‌شود. این فرآیند به طور متناوب تکرار شده و انتقال در یک میدان با ولتاژ مستقیم (DC) انجام می‌شود.این فرآیند شامل عبور آند از بین غشای کاتدی و عبور کاتد از بین غشای آندی است. بدین صورت سختی آب کاهش پیدا کرده و آب در سمتی که غلظت کمتری دارد جمع آوری می‌شود. استفاده از روش الکترودیالیز در حذف نیترات از آب نیز انجام شده و اگرچه این روش در مقایسه با سایر روش‌ها کمی پیچیده تر بوده اما از نظر اقتصادی نسبت به روش اسمز معکوس مقرون به صرفه تر است.

روش تبادل یونی بهترین و موثرترین روش جهت نیترات زدایی از آب آشامیدنی

:: سازمان حفاظت محیط زیست و بهداشت جهانی استفاده از رزین های تبادل یون را به عنوان بهترین روش برای از بین بردن نیترات در آب‌های قابل شرب معرفی کرده اند. استفاده از رزین های تبادل یونی موثرترین ، بهترین و مطمئن‌ترین روش جهت حذف نیترات از آب‌های آشامیدنی است. این فناوری شامل حذف نیترات و جایگزینی آن توسط آنیون های دیگر است.

:: برای حذف نیترات از آب‌های آشامیدنی از ذرات متخلخل درشت با پایه رزینی استفاده می شود. میل ترکیبی این ماده با نیترات بیشتر از سولفات بوده و رزین‌های آنیونی به کار رفته در آنها نیترات را از آب حذف کرده و مقدار آن را به حد استاندارد و مجاز خود می‌رساند. ترکیب مناسب ، خواص فیزیکی و شیمایی و خواص سینتیکی آن ، به عنوان یک ماده ایده آل در مقایسه با سولفات مورد استفاده قرار می-گیرد. این روش مستقل از دما بوده و به صورت اتوماتیک با تغییر غلظت نیترات در آب عمل می‌کند.